Smart speakers worden elk jaar populairder, en steeds meer mensen overwegen de aanschaf van een dergelijk apparaat om hun leven net dat tikkeltje eenvoudiger te maken.
Maar met een dergelijke vooruitgang in technologie komen onvermijdelijk allerlei vragen naar voren. Hoe zit het met privacy? Zijn smart speakers wel veilig? In dit artikel bespreken we eerst wat deze technologie precies inhoudt, en kijken dan naar de eventuele gevaren ervan.
Wat zijn smart speakers?
Een smart speaker is een “slimme luidspreker”, een apparaat dat werkt via spraakbediening. Bij een smart speaker komt een geïntegreerde virtuele assistent, aan wie je bevelen kan geven en die je kan bijstaan bij allerlei taken en interactieve acties.
Zo kan je bijvoorbeeld “Lichten aan!” zeggen en je smart speaker zal de lichten aan doen. De mogelijkheden gaan uiteraard een stuk verder, want je kan dergelijke apparaten ook gebruiken om online dingen te bestellen, of om andere “slimme” apparaten (beter bekend als domotica) in je huis mee te bedienen.
Je kan dergelijke apparaten een telefoontje laten plegen (“Bel mama”), een afspraak laten inplannen, de deuren laten sluiten, enzovoort.
Smart speakers zijn immers de “kern” van een “smart home”. Zo kan je via je smart speaker je koelkast wat kouder maken, of je thermostaat hoger zetten.
Een smart speaker werk dus met “hands free” activering, en is vooral gericht op het verhogen van de levenskwaliteit en van het dagelijks gemak van de gebruikers, door kleine verbeteringen in de efficiëntie (of verwijdering) van repetitieve taken.
Enkele bekende voorbeelden van smart speakers zijn Amazon Echo, Alexa, Google Assistant en Siri.
Hoe werken smart speakers?
Smart speakers werken op basis van Artificiële Intelligentie, software die “leert” van jouw gedrag en zich hierop zal aanpassen.
Artificial Intelligence is geen nieuw concept. Deze technologie wordt namelijk ook gebruikt in een heleboel andere sectoren, waaronder antivirussoftware, online casino’s, wetenschappelijk onderzoek, robotica, videogaming, enzovoort.
De ingebouwde microfoon van een smart speaker (of beter gezegd, de software gebaseerd op Artificiële Intelligentie) zit voortdurend te wachten op bepaalde codewoorden (zoals “Lichten”), gevolgd door een bevel (“aan” of “uit” of “dempen”). Zodra het een dergelijk woord detecteert, schiet het in actie, voert het je bevel uit, en zal dit worden opgeslagen voor analyse en optimalisatie.
De Artificiële Intelligentie die achter smart speakers zit is vrij complex, en zal zich in veel gevallen automatisch aanpassen aan de gewoontes van de “baas”. Hoe vaker je een smart speaker gebruikt en bevelen geeft, hoe meer die ervan kan leren, jouw levensritme begrijpen en je helpen om je dagelijkse taken te automatiseren. Dit kan je op termijn zeer veel extra tijd opleveren.
Voor de meeste mensen brengen smart speakers nuttige (maar niet noodzakelijke) verbeteringen in hun leven, maar waar deze technologie pas echt tot zijn recht komt is bij gehandicapten of bij hulpbehoevende ouderen.
Personen die letterlijk zelf niet in staat zouden zijn om kleine taken zoals het licht aan of uit te doen kunnen zeer veel baten bij technologie die dit (automatisch) voor hen doet.
Zijn smart speakers veilig?
Een smart speaker moet nooit slapen, en kan dus prima dienst doen als waakhond, op elk uur van de dag.
Bij veel van dergelijke apparaten heb je tegenwoordig reeds de optie om hen te laten luisteren naar tekenen van inbraak. Wanneer de smart speaker dan een dergelijk patroon bespeurt, kan die zowel jou als de politie verwittigen. Een zeer slim alarmsysteem in feite, dat absoluut een pluspunt kan zijn voor je veiligheid.
Maar het grootste pijnpunt als we praten over de “veiligheid” van smart speakers is de mogelijke (of zelfs waarschijnlijke) schending van je privacy.
Een smart speaker kan zeker weten gigantisch veel data verzamelen over jou, zelfs zonder dat je je hiervan bewust bent. En uiteraard kan die data worden opgehaald en gebruikt door de producenten.
Het feit dat de grootste en beste smart speakers op dit moment worden uitgegeven door Amazon en Google is genoeg om je tweemaal te laten nadenken voordat je er eentje aankoopt.
Die bedrijven teren immers op de data van hun gebruikers, en smart speakers zijn een uitgelezen medium om die te vergaren.
In 2020 kwam Google Home in het nieuws wegens een “fout” in hun systeem waarbij gebruikers op elk moment werden opgenomen. Een bug of een softwarefout kan een smart speaker dus in een bewakingsapparaat veranderen, waardoor het bedrijf zelf jou vrij eenvoudig in de gaten kan houden.
Andere verontrustende precedenten zoals een dochterbedrijf van Amazon (Ring, dat videodeurbellen maakt) dat politiediensten toegang gaf tot de opnames van hun gebruikers tonen aan dat je in feite nooit zeker weet wat er met je gegevens (zowel data als audio en video) zal gebeuren.
Hiernaast zijn er ook nog veiligheidsrisico’s van buitenaf: hackers. Een hiaat in je “smart home” netwerk, niet noodzakelijk via je smart speaker want het kan door middel van om het even welk apparaat zijn, geeft techneuten met kwaadaardige bedoelingen toegang tot jouw netwerk.
En dat betekent dat die je gegevens kunnen stelen (wie je bent, wat je doet, bij welke bank je klant bent en wat je inloggegevens zijn, enzovoort), net als in de gaten houden wanneer je al dan niet thuis bent, om zo eenvoudig bij je in te kunnen breken en al je dure “smart” apparaten te stelen.
Natuurlijk wordt de technologie steeds geavanceerder en beter beveiligd, maar vrij recent nog (in 2019) was het bijvoorbeeld mogelijk om Alexa te hacken met een laserpen op een afstand van ongeveer 100 meter.
De voorbeelden van mensen die op creatieve manier een smart speaker hebben kunnen hacken zijn te talrijk om op te sommen, dus dit is zeer zeker een penibel punt.
Hoe kan je smart speakers op een veilige manier gebruiken?
Als al het bovenstaande je meteen een afkeer doet krijgen van smart speakers, ben je zeker niet alleen. Privacy- en andere beveiligingsrisico’s zijn helaas een factor waar je rekening mee moet houden bij het aanschaffen van een dergelijk apparaat, maar gelukkig zijn er mogelijkheden om het gebruik ervan veiliger te maken.
Eerst en vooral moet je je bewust zijn van de risico’s. Weten dat er gevaren schuilen zal je al meteen een beetje meer op je hoede brengen, en dan zal je hopelijk ook weinig tot geen gevoelige data delen met je smart speaker.
Je microfoon uitzetten als je het apparaat niet gebruikt is natuurlijk ook een vereiste, net als een aparte WiFiverbinding opstellen voor je “smart” apparaten.
Hiernaast kan je ook beperken hoeveel apparaten je eraan verbindt. Een huis dat volledig op domotica werkt is natuurlijk wel zeer gemakkelijk voor jou, maar elke extra schakel die je toevoegt aan het netwerk is een extra mogelijkheid voor hackers om je netwerk binnen te dringen.
Kortom, smart speakers kunnen zowel een zegen als een vloek zijn, en hoewel ze voor veel mensen onmisbaar zijn geworden in hun dagelijkse leven, valt niet te ontkennen dat de technologie nog met een redelijk aantal (serieuze) nadelen en risico’s komt.
Als je zelf van plan bent om er eentje aan te schaffen, doe dan zeker alle moeite om dit zo veilig mogelijk te gebruiken.
