Meer dan 90% van de jongeren tussen 13 en 19 jaar hebben tegenwoordig een smartphone en veel zijn ook actief op Facebook, Whatsapp, Twitter en Youtube. En deze virtuele wereld stopt niet bij de schooldeur. Scholen zelf gebruiken social media ook steeds vaker. Bijvoorbeeld om leswijzigingen, huiswerk en nieuws door te geven. Of voor inhoudelijke ondersteuning bij de lessen. Maar hoe ga je als schoolleider en docent met deze online kanalen om? En wat zijn de do’s en don’ts voor leerlingen? Via een social media protocol stel je daar gedragsregels over op.
Veilig online sociaal klimaat
Scholen dragen verantwoordelijkheid om een veilige omgeving te waarborgen. Maar omdat een groot deel van het leven van leerlingen zich steeds meer in de digitale wereld afspeelt, is het belangrijk dit ook door te trekken naar het online domein. Steeds meer scholen hebben daarom een social media protocol. De daarin beschreven regels scheppen niet alleen duidelijkheid over het gebruik van online kanalen binnen en buiten schooltijd, ze dragen ook bij aan de bewustwording van ieders online verantwoordelijkheid. Dus ook van schoolleiders, docenten, medewerkers en ouders.
Social media protocol voor leerling, docent en schoolleider
Hoe een social media protocol wordt ingevuld verschilt per school. Meestal zijn de meningen eenduidig als het om online normen, waarden en het respecteren van digitale privacy gaat. Maar waar bijvoorbeeld de ene school er geen problemen mee heeft dat leerlingen tablets en smartphones tijdens onderwijsuren bij zich mogen hebben, legt de andere school weer vast dat deze bij aanvang van de les direct bij de docent moeten worden ingeleverd.
Belangrijk is om ook specifieke regels op te stellen voor docenten, medewerkers en schoolleiders, want zij hebben wat dat betreft een voorbeeldfunctie. Daarbij gaat het niet alleen om de online interactie en presentatie naar leerlingen en ouders toe, maar ook naar derde partijen.
Gelden afspraken ook buiten de schooluren?
Belangrijk issue binnen een social media protocol is de reikwijdte. Want mag de school ook buiten schooltijd leerlingen aanspreken als er ongewenst online gedrag wordt geconstateerd? Ga daarover met elkaar (docenten, ouders, leerlingen) in gesprek. Het wordt wel aanbevolen om als school bij dergelijke voorvallen altijd actie te ondernemen, ook als het minder belangrijk lijkt. Want ook kleine incidenten onderling die via social media kanalen zijn ontstaan, kunnen leiden tot ernstige spanningen en ruzies op school. Geef het dus altijd aandacht. Dat versterkt leerlingen ook in hun veiligheidsgevoel ten aanzien van de school.
Samenstellen van de inhoud
Hieronder geven we als voorbeeld een aantal punten die scholen in een dergelijk protocol kunnen opnemen. Voorbeeld protocollen zijn ook online te vinden (o.a. Kennisnet, Mediawijzer, CNV).
Afspraken voor zowel medewerkers, leerlingen, ouders en verzorgers:
[tie_list type=”checklist”]
- Online delen en uitwisselen van informatie mag zolang het niet om vertrouwelijke of persoonlijke zaken gaat, anderen niet schaadt en geen inbreuk wordt gemaakt op de privacy van personen.
- Het gebruik van social media kanalen tijdens de lessen is niet geoorloofd en geldt voor zowel leerlingen, docenten en schoolmedewerkers, tenzij de schoolleiding of docent hier toestemming voor geeft.
- Het is betrokkenen niet toegestaan foto’s, film- en geluidsopnamen te maken tijdens de les of andere schoolgerelateerde situaties en deze online te zetten of te verspreiden, tenzij toestemming is verleend door de school.
- Als betrokkenen op social media publiceren zijn zij persoonlijk verantwoordelijk voor de inhoud.
Schoolleiders, bestuurders en andere leidinggevenden binnen de sector blijven in hun online activiteiten vertegenwoordiger van de school. Ook als het een privémening betreft. - Publiceren docenten en schoolmedewerkers op social media kanalen dan moet het duidelijk zijn of ze dit doen namens de school of op persoonlijke titel.
- De fatsoensnormen worden door alle betrokkenen in acht genomen. Worden deze overschreden door bijvoorbeeld aantasting van de privacy, intimidatie, beledigen, stalken, pesten, bedreigen, zwartmaken of andere vormen van beschadigen, dan neemt de school passende maatregelen.
- Voorbeeldregels voor onderwijzend personeel:
- Docenten maken geen persoonlijk contact met leerlingen en ouders via social media.
- Docenten gaan niet in discussie met ouders of leerlingen via e-mail of via social media.
[/tie_list]
Verdere tips
Maak het protocol overzichtelijk door afspraken voor iedere betrokken partij in iedere situatie apart te vermelden. Neem dus specifiek op hoe medewerkers zich tijdens én na het werk dienen te dragen, en geef aan hoe dat geldt voor leerlingen binnen en buiten de schooluren. Beschrijf de regels ook apart voor ouders en verzorgers.
Koppeling aan mediawijsheid
Het protocol is belangrijk als houvast en laat vooral zien hoe je op een goede manier actief en bewust kunt deelnemen aan de mediasamenleving. De gedragscode is dan ook uitstekend te koppelen aan lessen mediawijsheid waarin kan worden ingegaan op beeldrecht, het kritisch beoordelen van de betrouwbaarheid van bronnen en het op een goede manier zoeken op internet.
Ook ouders moeten op de hoogte zijn hoe de school omgaat met sociale media en weten wat er van henzelf en hun kinderen wordt verwacht. Informeer ze dus over de code, zet het op de schoolwebsite en licht het eventueel toe via een bijeenkomst op school.
Tips over veilig internetgebruik!
Wil je meer leren over veilig internetten? Bekijk dan eens ons artikel “Cyberpesten voorkomen en stoppen!” of lees hoe je sexting, ransomware of identiteitsfraude kan voorkomen. Al onze tips over veilig internetgebruik vind je in de categorie “Veilig internetten”.
